JAK DBAĆ O PĘPUSZEK? CZYLI: PIELĘGNACJA KIKUTA PĘPOWINY

W czasie ciąży, pępowina transportuje do dziecka substancje odżywcze. Tuz po urodzeniu Maluszek ma fioletowo - niebieski kikut, który w przeciągu 1-2 tygodni uschnie i odpadnie. Aby proces ten przebiegł prawidłowo i aby zapobiec podrażnieniu i zapaleniu, potrzebne będzie nieco  troski i uwagi.

Poprzez kontakt "skóra do skóry" Maluszek zostaje skolonizowany florą bakteryjną matki, rzadziej florą pochodzącą z rąk personelu medycznego. I chociaż w większości przypadków są to bakterie niechorobotwórcze, w wyniku nieprawidłowej pielęgnacji i braku odpowiedniej higieny kikuta pępowiny, może dojść do zapalenia pępka. 
Prawidłowa jego pielęgnacja chroni noworodka przed zapaleniem pępka, zmniejszając ryzyko zapalenia oraz powikłań z nim związanych, dlatego warto wiedzieć, jak dbać o kikut, aby ten szybko odpadł, nie sprawiając problemów.

Jeśli jesteś ciekawa/ciekawy jakie są zalecenia i jak należy postępować z pępuszkiem Malucha - zapraszam dalej :)

•  Przede wszystkim, o czym należy pamiętać przed każdą czynnością wykonywaną przy noworodku (nie tylko w przypadku pielęgnacji kikuta pępowiny), to higiena naszych rąk.
  Aby kikut się dobrze goił, przed przystąpieniem do pielęgnacji noworodka, starannie umyj dłonie wodą z mydłem,


• Ważne jest, aby kikut pępowiny, pępek i skórę wokół zachowywać czystą i suchą.
  Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca tzw. suchą pielęgnację, czyli mycie kikuta pępowiny wodą z mydłem i dokładne jego osuszenie.
  Naprawdę dokładne, o czym trzeba pamiętać, aby kikut nie zaczął się "ślimaczyć".
  
  Czyszczenie:
  Przynajmniej raz dziennie należy oczyścić kikut pępowiny i otaczającą go skórę, a w razie potrzeby (ubrudzenie moczem/kalem) podczas zmiany pieluszki.
  W tym celu namocz wacik/gazik ciepłą woda z mydłem. Wyciśnij jej nadmiar i lekko przetrzyj to co się zbiera między kikutem a skórą, odginając kikut w każdą stronę, a następnie delikatnie osusz oczyszczone miejsce.
  
• Podczas kąpieli nie mocz kikuta specjalnie, warto nalewać nieco mniej wody do wanienki.  Natomiast bez obaw, jeśli ten się zamoczy – nie ma problemu, po prostu należy go jak w punkcie wyżej – delikatnie i dokładnie osuszyć :)
  
• Wietrz pępek tak często jak to możliwe. Zapewnienie dostępu powietrza pozwala kikutowi dokładnie wyschnąć i skraca czas wygojenia. Jeśli pogoda pozwala, ubieraj dziecko przewiewnie w miarę możliwości, aby czas, w którym kikut ma dostęp powietrza był możliwie jak najdłuższy,
  
• Co z pampersem? Zapinamy pod pępkiem, aby zapewnić swobodny dostęp powietrza do kikuta, co przyspiesza proces gojenia się. Na rynku dostępne są rowniez pampersy ze specjalnie wyciętym miejscem na kikut,
   
• Nie ma podstaw i potrzeby stosowania preparatów antyseptycznych (odkażających) w warunkach domowych. Jedynie w przypadku złych warunków higienicznych w domu lub w momencie wystąpienia objawów zapalenia pępka, zaleca się użycie do pielęgnacji kikuta antyseptyku, a najbardziej wskazane do odkażania kikuta są: oktenidyna (octanisept)

• Wedle wytycznych Nadzoru Krajowego w dziedzinie neonatologii niezalecane jest stosowanie alkoholu etylowego, czyli spirytusu, do pielęgnacji i odkażania kikuta pępowinowego zarówno w warunkach szpitalnych jak i domowych – alkohol działa drażniąco na delikatna skórę noworodka, może wywierać działanie toksyczne a także wydłuża czas odpadnięcia kikuta  - alkohol odparowując ze skóry malucha może ja wysuszać i w konsekwencji podrażniać. Znane są nawet przypadki poparzenia skory noworodków alkoholem.
  
• Kiedy widzisz, ze kikut pępowiny "wisi na włosku" kuszące może być urwanie go, jednak najlepiej, aby kikut odpadł samoistnie, zwlaszcza ze w takiej sytuacji niebawem sam odpadnie :)

Objawy zapalenia pępka, z którymi należy zwrócić się do lekarza:

• pojawia się zaczerwienienie i/lub obrzęk wokół kikuta pępowiny, 
• wycieka ropa,
• pojawia eis silne krwawienie (delikatne krwawienie/plamienie może się pojawić przy prawidłowym gojeniu),
• pojawia się wydzielina, która brzydko pachnie
• miejsce wokół pępka jest zaczerwienione i ocieplone bardziej niż zwykle
• uważasz, ze miejsce przyczepu kikuta jest dla Malucha bolesne, okolica pępka jest tkliwa, a Dziecko plącze w momencie dotykania tej okolicy
• pojawia się gorączka
  
  

Mała uwaga:

nieprzyjemny zapach i niewielka ilość śluzowatej wydzieliny u nasady kikuta – następstwo lizy tkanek –  to zjawisko prawidłowe i obecne w czasie gojenia się pępka. Natomiast jeśli kikut ewidentnie już śmierdzi, a wręcz cuchnie, należy zadbać o prawidłową higienie i udać się do lekarza.





Źródła:
Pielęgnacja kikuta pępowiny. Wytyczne Nadzoru Krajowego w dziedzinie neonatologii. Medycyna Praktyczna, Pediatria 2: 60 (2010)
http://pediatria.mp.pl/pielegnacja/52307,jak-pielegnowac-pepek-noworodka
http://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykuly-przegladowe/49021,pielegnacja-kikuta-pepowinowego-unoworodkow
http://www.ptmp.com.pl/png/png6z2_2013/PNG62-06-Rzanny.pdf